Trębacz i kompozytor jazzowy, jeden z najoryginalniejszych muzyków jazzowych formatu światowego.
Od początku lat 60. ubiegłego wieku należał do najważniejszych artystów polskiej sceny jazzowej, wywarł znaczący wpływ na jej rozwój i dokonania.

Atutem sztuki Tomasza Stańki był własny, odrębny ton, nastrojowy klimat, słowiańska melancholia, łatwo rozpoznawalne od pierwszego dźwięku, charakterystyczne brzmienie jego trąbki. Nagrał około czterdziestu albumów autorskich, skomponował muzykę do kilkudziesięciu filmów, m.in.: "Trąd", "Dziura w ziemi", "Pożegnanie z Marią", "Skaza", "Reich", "Egzekutor" i spektakli teatralnych: "Balladyna", "Nienasycenie", "Roberto Zucco", "Wyzwolenie".

Koncertował niemal na całym świecie, występował i nagrywał m.in. z Cecilem Taylorem, Janem Garbarkiem, Peterem Warrenem, Stu Martinem, Edwardem Vesalą, Donem Cherrym, Garym Peacockiem, Davem Hollandem, Dino Saluzzim, Krzysztofem Komedą, Adamem Makowiczem, Januszem Muniakiem, Zbigniewem Seifertem, Michałem Urbaniakiem, Urszulą Dudziak, Tomaszem Szukalskim, Guy Klucevsekiem, Vlatko Kučanem i Jackiem DeJohnette. W latach 90. XX w. był jedną z największych gwiazd wytwórni EMC. W XXI w. regularnie pojawiał się wśród 10 najlepszych trębaczy świata wg amerykańskiego magazynu DownBeat.

Laureat wielu polskich i międzynarodowych nagród i wyróżnień muzycznych. Był pierwszym laureatem Europejskiej Nagrody Jazzowej (2003). W swej artystycznej karierze stworzył wiele niepowtarzalnych kreacji, przykuwając uwagę jazzowych krytyków, wzbudzając zachwyt fanów.

Z Bielskiem związany od 2003 roku, wtedy to przyjął propozycję objęcia funkcji dyrektora artystycznego festiwalu Jazzowa Jesień w Bielsku-Białej i pełnił ją do 2018 r. Na przestrzeni 15 lat podczas festiwalu na scenie BCK występowali tacy artyści jak: Chicka Corea, Cecial Taylor, Ornette Coleman i Jan Garbarek. To dzięki profesjonalizmowi Tomasza Stańki Jazzowa Jesień stała się jednym z najważniejszych festiwali w Polsce. Często mawiał, że w Bielsku-Białej czuję się jak u siebie w domu.